Een ezel stoot zich niet tweemaal aan dezelfde steen. De gemeente Amsterdam wel. Nadat in 2014 een poging om de decennia bestaande speelhalfunctie van mijn panden Molensteeg 1 en Oudezijds Achterburgwal 30 via een nieuw bestemmingsplan te verbieden is gestuit door de Raad van State, besloot de gemeente hetzelfde kunstje in 2022 nóg een keer te flikken. En weer kreeg het van de hoogste bestuursrechter de deksel op haar neus.

Uitspraak
Vandaag verklaarde de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State het beroep van mijn vennootschap RL Properties BV, sinds 10 januari 2003 juridisch eigenaar van de panden, en van Nansen Capital, de toekomstige eigenaar en moedermaatschappij van de nieuwe exploitanten, gegrond. Wij waren beiden in beroep gegaan tegen het op 13 juli 2022 door Amsterdamse gemeenteraad vastgestelde bestemmingsplan Winkeldiversiteit Centrum 2 waarin een verbod was opgenomen op het gebruik van Molensteeg 1 en Oudezijds Achterburgwal 30 als speelautomatenhal.

Bestemmingsplan Postcodegebied 1012
Een eerdere poging van de gemeente om in 2014 via Bestemmingsplan Postcodegebied 1012 de speelhalfunctie van mijn panden te verbieden mislukte omdat er vergunningaanvragen in behandeling waren waarop nog niet onherroepelijk was beslist. Voor meer details over hetgeen toen aan de orde was, verwijs ik naar mijn publicatie ‘Leegstandsbepaling verdwijnt uit bestemmingsplan 1012’.

Buitenbehandelingstelling vergunningaanvragen
De gemeente dacht in 2021 een nieuwe troef in handen te hebben om het plan ditmaal wel te laten slagen. De burgemeester had de vergunningaanvragen (nog steeds dezelfde aanvragen als die in 2014 zijn ingediend) in dat jaar namelijk buiten behandeling gesteld vanwege een strafrechtelijk beslag op de panden Molensteeg 1 en Oudezijds Achterburgwal 30 eind 2020. Dat beslag hield verband met de nieuwe strafrechtelijke vervolging waarmee officier van justitie Lars Stempher in juli 2020 had gedreigd. De vervolging is aangevangen nadat mijn strafrechtadvocaat mr. Han Jahae de officier had medegedeeld dat ik geen valse meinedige verklaring afleg tegen Willem Holleeder in diens strafzaak. Zie ‘Gechanteerd door het OM’.  

De burgemeester moet na de buitenbehandelingstelling hebben gedacht: nu er door mijn toedoen geen vergunningaanvragen meer in behandeling zijn voor het gebruik van de panden zoals in 2014 nog wel het geval was, kan dat argument dus niet meer worden tegengeworpen. Ik ga een nieuwe poging wagen om een speelhalverbod in die panden uit te vaardigen. Hiervoor is alleen een bestemmingsplan nodig.

Winkeldiversiteit Centrum 2
In 2021 was toevallig net het bestemmingsplan ‘Winkeldiversiteit Centrum 2’ in voorbereiding om op bepaalde adressen in Amsterdam Centrum het hervatten van ‘gestaakt gebruik’ van horeca, souvenirwinkels, minisupermarkten, eetwinkels, toeristenwinkels en voorzieningen gericht op ‘entertainment’, te verbieden. Omdat mijn speelhallen al jaren gesloten zijn kan dat net zo goed worden gezien als ‘gestaakt gebruik’, zo redeneerde de gemeente. Vervolgens prijkten ineens ook de adressen van mijn panden op de adressenlijst met alle in bestemmingsplan Winkeldiversiteit Centrum 2 te verbieden functies. Ik werd daar door een collega-wallenondernemer op gewezen.

Aanvragen ‘weinig kansrijk’
Over de buiten behandeling gestelde vergunningaanvragen van de heer La Lau, de koper van de speelhallen en de panden, hield de burgemeester de gemeenteraad voor dat die aanvragen ‘weinig kansrijk’ waren. De aanvrager had echter beroep aangetekend tegen de buitenbehandelingstelling van zijn aanvragen. Maar als die aanvragen al ‘weinig kansrijk’ waren, zoals de burgemeester beweerde, is het beroep tegen de buitenbehandelingstelling van die volgens de burgemeester ‘weinig kansrijke’ aanvragen ook ‘weinig kansrijk’ concludeerde de raad en stelde op 13 juli 2022 het bestemmingsplan definitief vast.

Rechtbank vernietigt besluit buitenbehandelingstelling
Op 19 december 2022, dus nog geen half jaar later, oordeelde de rechtbank Amsterdam dat de burgemeester de aanvraag van exploitatievergunningen t.b.v. speelautomatenhallen van de heer La Lau ‘niet in redelijkheid’ buiten behandeling mocht stellen. ‘Eisers hebben namelijk wel aannemelijk gemaakt dat zij over de ruimte kunnen beschikken, terwijl hen dat werd tegengeworpen,’ zo oordeelde de rechtbank die het beroep van de heer La Lau gegrond verklaarde. De burgemeester die eerder had aangegeven dat die zaak in haar voordeel zou worden beslecht, haalde bakzeil. Ze ging tegen de uitspraak in beroep bij de Raad van State. Wanneer dat beroep inhoudelijk wordt behandeld is nog niet bekend.

In beroep
Als benadeelde eigenaar van de panden tekende ik beroep aan tegen het nieuwe bestemmingsplan ‘Winkeldiversiteit Centrum 2’. La Lau ging als vergunningaanvrager en toekomstig eigenaar, eveneens in beroep tegen het besluit van de gemeenteraad.

Tijdens de behandeling van het beroep op 15 september 2023 bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State in Den Haag hield La Lau de Afdeling voor wat de Amsterdamse gemeenteraad als motivering in het verweerschrift had gesteld, namelijk dat ‘het complete dossier over de exploitatievergunning laat zien dat, wanneer de aanvraag onverhoopt toch weer in behandeling moet worden genomen, de vergunning moet worden geweigerd.’

‘Hoe moet ik dat voor me zien?’
Waarop de heer La Lau opmerkte dat de raad doet voorkomen alsof zij over ‘het complete dossier over de exploitatievergunning’ beschikt en dit heeft bestudeerd, maar dat daar onmogelijk sprake van kan zijn. La Lau lichtte dit toe:

‘Hoe moet ik dat voor me zien? Hebben alle 45 leden van de gemeenteraad ineens de beschikking gekregen over het ‘complete dossier’ van mijn vergunningaanvragen, inclusief de steeds wisselende Bibob-adviezen en mijn zienswijzen daarop, om zich als niet-deskundige een oordeel te vormen hoe kansrijk of kansloos die aanvragen wel niet zijn?

Of is het ‘complete dossier’ met allemaal vertrouwelijke geheime informatie alleen aan de 13 fractievoorzitters verstrekt die het hebben bestudeerd. Of is de suggestie die de raad in het verweerschrift wekt gewoon onzin en heeft de raad geen ‘compleet dossier’ ontvangen en dus geen onderzoek verricht?

Het verspreiden van het ‘complete dossier’ van mijn aanvragen betekent namelijk een schending van artikel 28 van de wet Bibob: ‘Een ieder die krachtens deze wet de beschikking krijgt over gegevens met betrekking tot een derde, is verplicht tot geheimhouding daarvan, behoudens voor zover een bij deze wet gegeven voorschrift mededelingen toelaat.  

De raad is niet een van de 12 in artikel 28 lid 2 genoemde uitzonderingen met wie Bibob-informatie mag worden gedeeld.’

‘Weigering vergunningen door burgemeester heeft weinig kans van slagen’
De vertegenwoordiger van de gemeenteraad moest toegeven dat het ‘complete dossier’ vanzelfsprekend niet is gedeeld met de gemeenteraad. Waarom verkondigt de gemeenteraad van Amsterdam dan zulke onzin? Die vraag werd helaas niet gesteld aan de ambtenaar die sprak namens de gemeenteraad. 

‘In elk geval heeft geen enkel raadslid, van welke politieke partij dan ook, bij mij navraag gedaan over mijn vergunningenprocedure. Als dat wel was gebeurd, dan had ik die raadsleden voorgehouden dat de burgemeester gedurende de procedure inderdaad wel eens een voornemen heeft geuit om de aangevraagde vergunningen te weigeren, met steeds wisselende argumenten, maar het in al die jaren nooit heeft aangedurfd om hierover een besluit te nemen. Kennelijk zag de burgemeester in dat een weigering weinig kans van slagen zou hebben bij een rechter.’

Aldus opnieuw La Lau in zijn pleitnota.

‘De gemeente koopt geen panden’
Toen ik het woord kreeg hield ik de vertegenwoordiger van de gemeenteraad voor dat als de gemeente écht geen speelautomatenhallen meer wilden op die locaties, ze de panden in 2012 van mij hadden kunnen kopen. Dat had ik toen in een gesprek met ambtenaren voorgesteld. Dan had de gemeente zelf een andere bestemming aan de panden kunnen geven. De gemeenteambtenaren beweerden dat daar geen budget meer voor was. De gemeente koos voor ‘rustig afwachten en uitroken,’ zo blijkt uit Wob-stukken uit 2013.

De heer La Lau voegde er nog aan toe dat hij nadien de panden ook zelf had aangeboden aan de gemeente en aan Stadsgoed NV.

In een reactie hierop zei de woordvoerder van de gemeenteraad: ‘de gemeente koopt geen panden’. Mijn bestuursrechtadvocaat Douwe op de Hoek en ik schoten in de lach. Hij noemde enkele bekende voorbeelden uit het verleden van vastgoedaankopen door de gemeente of met gemeentegeld, onder meer op de Wallen.

Dat dit aankoopbeleid nog steeds actueel is blijkt uit een artikel van Het Parool van 21 december 2021. Daarin meldt de krant dat de gemeenteraad in verband met de ‘Aanpak Binnenstad’, waar het bestemmingsplan Winkeldiversiteit Centrum 2 onderdeel van is, 10 miljoen euro heeft vrijgemaakt om panden aan te kopen. Het zou onder meer gaan om panden waarin ‘gokhallen’ zijn gevestigd…

‘Het plan is in strijd met artikel 3:46 Awb vastgesteld’
Vandaag stelt de Afdeling uiteindelijk in de uitspraak met kenmerk ECLI:NL:RVS:4423:

‘Dat de raad vooruit heeft willen lopen op het onherroepelijk worden van de besluitvorming over de exploitatievergunning omdat hij de procedure daarover, naar hij stelt, met vertrouwen tegemoet ziet, verdraagt zich niet met het uitgangspunt van het plan dat definitief gestaakt gebruik wordt wegbestemd en wijkt ook af van de wijze waarop de raad met andere adressen in dit plan is omgegaan. De raad heeft daarmee niet deugdelijk gemotiveerd waarom hij de panden aan de adressen Molensteeg 1 en Oudezijds Achterburgwal 30 toch heeft opgenomen in de ‘lijst met adressen en functies behorende bij artikel 2.2 van de planregels’ uit bijlage 1 behorende bij de planregels, en de gebruiksfunctie als speelautomatenhal al in dit plan voor deze adressen heeft verboden. Daarmee is het plan in zoverre in strijd met artikel 3:46 van de Awb vastgesteld.’

Tegen deze uitspraak is geen beroep mogelijk.