Han Jahae is met pensioen. Het sturen van een e-mail aan het gerechtshof en advocaat-generaal Raymond Tdlohreg, die de strafzaak Terrel in hoger beroep namens het OM zal voortzetten, was donderdagmiddag 11 september jl. zijn laatste handeling als strafrechtadvocaat. ‘Toch wel een momentje’, noemde Han zijn uitschrijving van het tableau. Dit understatement van jewelste kenmerkt zijn bescheidenheid. Zijn kantoorgenoot Oscar Pluimer, die al een belangrijke rol vervulde in mijn strafzaak, neemt de verdediging over. Han blijft nog wel betrokken, maar dan als adviseur.
Vrije Universiteit
De in 1960 in Heerlen geboren mr. J.I.M.G. (Han) Jahae werd op 9 september 1986 beëdigd als advocaat. Voordat hij in 2008 in Amsterdam een eigen praktijk startte, werkte Han als strafrechtadvocaat bij Abma Van Eeuwijk Advocaten, later Abma Schreurs Advocaten, aan het Frederiksplein in Amsterdam.
Vanaf het begin van zijn carrière gaf Han ook masterclasses strafrecht en strafprocesrecht, onder meer aan de Vrije Universiteit met Koos Plooij die onlangs zijn 40-jarig jubileum vierde bij de gedoodverfde tegenstander van de strafrechtadvocaat: het openbaar ministerie.
Een hoop veranderd
In het strafrecht is veel veranderd sinds Han zijn eerste stappen zette in de strafrechtadvocatuur. De criminele organisatie bestond toen nog niet. Je had weliswaar het Mariënburcht-arrest uit 1990, maar dat speelde zich af in de Nijmeegse krakerswereld. Artikel 140 van het wetboek van Strafrecht, waarin later deelname aan een criminele organisatie strafbaar is gesteld, luidde destijds: ‘deelneming aan een rechtspersoon die tot oogmerk heeft het plegen van misdrijven is strafbaar’.
Door ‘rechtspersoon’ te wijzigen in ‘organisatie’ werd het wetsartikel geschikt gemaakt om toe te passen bij de bestrijding van drugshandel en andere georganiseerde misdaad.
Ontneming bestaat pas sinds 1993 in het strafrecht. Voorbereidingshandelingen voor het plegen van een misdaad zijn sinds 2008 strafbaar. Ook de strafbaarstelling van witwassen was in het begin van de carrière van Han lang niet zo breed en uitgebreid als nu. Tot de officiële strafbaarstelling op 14 december 2001 werd witwassen gezien als een vorm van heling, en was het als zodanig strafbaar. Kortom: het merendeel van alle tegenwoordige strafzaken bestond niet toen Han in 1986 advocaat werd. Wat nu strafbaar is gesteld als handel met voorkennis, heette toen slim zaken doen.
Eerste ontmoeting
In 2008 ontmoette ik Han Jahae voor het eerst. Hij was net een eigen kantoor gestart: Jahae Advocaten, een gezamenlijke advocatenpraktijk met Wikke Monster en Gwen Jansen. Het kantoor was gevestigd aan het Jollemanhof in Amsterdam, vlakbij Pakhuis De Zwijger en schuin tegenover de ingang van restaurant Fifteen van Jamie Oliver.
Reden om contact op te nemen met Jahae hield verband met de Bibob-procedure die burgemeester Job Cohen (PvdA) in januari 2008 was gestart om mijn speelhallen te sluiten. Geen enkele bestuursrechtadvocaat van naam en faam wilde mij helpen om mij daartegen te verzetten. Te druk met andere Bibob-zaken. Wellicht speelde mee dat mijn Bibob-zaak onlosmakelijk verbonden was met ‘het proces van de eeuw’ tegen Willem Holleeder.
De onverschrokken Peter Nicolaï was een van de advocaten die ik had benaderd. De professor die het eerder opnam tegen de regering (namens journalist Willem Oltmans) en het Koningshuis (namens Edwin de Roy van Zuydewijn en Prinses Margarita) schreef terug:
Geachte heer Kaatee,
Ik moet u doorverwijzen naar mr. Rob IJsendijk van FORT advocaten (020 6645111). Dat kantoor is niet alleen mijn vervanger maar inmiddels ook gespecialiseerd in BIBOB-zaken. Ik heb zelf helaas geen tijd en houdt mij ook niet met BIBOB-zaken bezig. U kunt melden dat ik u doorgestuurd heb.
Met vriendelijke groet,
P. Nicolaï
FORT Advocaten
Daarna meldde ik me opnieuw bij FORT, die een eerder telefonisch verzoek om bijstand had afgewezen. In 2005/2006 had IJsendijk met succes “Dikke Charles” Geerts bijgestaan toen de gemeente diens raambordelen op de Wallen op grond van de wet Bibob wilde sluiten. IJsendijk had het nog steeds ‘te druk met andere Bibob-zaken’, maar omdat ik nu was geïntroduceerd door professor Nicolaï, wimpelde hij mij niet af maar verwees me door naar Han Jahae, de gewezen advocaat van de in 2005 geliquideerde John Mieremet. Waarom een strafrechtadvocaat en geen specialist in bestuursrecht? IJsendijk legde uit dat hij heel goed met Jahae had samengewerkt in de Bibob-procedure tegen Geerts en Jahae daarbij ook kennis had opgedaan van bestuursrecht. Als Han specifieke bestuursrechtelijke vragen had kon hij altijd bij FORT Advocaten terecht. Zo kwam ik bij Han Jahae terecht en begon in 2008 onze advocaat-cliënt-relatie in de Bibob-zaak.
Kolbak
Na onenigheid met mijn vorige strafrechtadvocaat, die in de strafzaak Kolbak zonder iets te melden niet was verschenen bij het getuigenverhoor van Haico Endstra, heeft Han tevens mijn verdediging in het hoger beroep van de strafzaak voor zijn rekening genomen. Het was een logische stap. Kolbak was nauw verwant aan de Bibob-procedure. Beide rechtszaken liepen in 2008 parallel aan elkaar.
Het was voor Han even wennen; een cliënt die zich heel nadrukkelijk bemoeit met zijn verdediging en zelf pleitnota’s schrijft. Bij het pleidooi in maart 2009 in het Paleis van Justitie aan de Prinsengracht, dat recent is verbouwd tot een superluxe hotel, hielden wij een duo presentatie. Wij droegen ieder ons eigen deel van het pleidooi voor. Voor zover Han het zich kon herinneren was dit nooit eerder gedaan in een Nederlandse strafzaak: een verdachte die (een deel van) het pleidooi schrijft en dit voordraagt. Hij vertrouwde mij dat toe.
Vrijspraak
Onze samenwerking resulteerde op 3 juli 2009 in een integrale vrijspraak van alle ten laste gelegde feiten, waaronder het ’witwassen van de Wallenpanden’, en een schadevergoeding voor de 221 dagen die ik ten onrechte in voorlopige hechtenis had doorgebracht.
Met de volledige vrijspraak en de schadevergoeding stopte de strafzaak weliswaar officieel maar in de praktijk geenszins. Het strafrechtelijk financieel onderzoek (SFO) naar mijn vennootschap RL Properties BV eindigde pas op 17 januari 2011 in een sepot.
Het Paarlberg-requisitoir
In mei 2010 suggereerden de officieren van justitie Koos Plooij en Michiel Zwinkels in hun requisitoir in de strafzaak tegen Jan-Dirk Paarlberg, dat ik strafbare feiten waarvan ik in 2009 onherroepelijk door het gerechtshof was vrijgesproken, wel degelijk zou hebben begaan. De officieren bestempelden mij als ‘de adjudant van Holleeder,’ alsof mijn vrijspraak niet bestond. In september 2010 voorzag Plooij de gemeente Amsterdam van het Paarlberg-requisitoir met de oude beschuldigingen die door het OM weer tot leven waren gebracht.
Bibob
De visie die Plooij en Zwinkels over mij in het Paarlberg-requisitoir hadden geuit, keerde in november 2010 en in april 2011 in vrijwel dezelfde bewoordingen terug in het voornemen en in het Bibob-besluit van burgemeester Eberhard van der Laan (PvdA). Voor de burgemeester was dit reden om de vergunningen óók te weigeren op grond van artikel 3 lid 1 onder b van de wet Bibob, in vakjargon ‘de b-grond’ genoemd: er zou een ernstig gevaar bestaan dat ik de vergunningen die ik had aangevraagd zou gebruiken om strafbare feiten te plegen.
Omdat de vergunningen óók werden geweigerd op ‘de b-grond’, blokkeerde Van der Laan zo een oplossing via een herfinanciering van de bezwaarlijk gevonden leningen van Paarlberg door een bereidwillige ING Bank.
Het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb) tikte de burgemeester op 12 maart 2012 op zijn vingers voor het ten grondslag leggen van ‘de b-grond’, ik was immers door de strafrechter van alle geuite beschuldigingen vrijgesproken. Maar ook van deze terechtwijzing door het CBb trok het OM zich niets aan.
Shurgard
Op 6 februari 2013 gaf een andere officier van justitie, mw. mr. Paulus van het Functioneel Parket in Rotterdam, de politie opdracht om mijn opslagbox bij Shurgard in Amsterdam Zuidoost open te breken en alle daar opgeslagen administratie in beslag te nemen. Weer moest Jahae Advocaten eraan te pas komen om tekst en uitleg te vragen aan het OM. Na het herhaaldelijk faxen van brieven waarin om opheldering werd gevraagd voor deze actie van het OM, kwam het hoge woord eruit: de inbeslagname had plaatsgevonden in verband met de ontnemingsprocedure tegen Willem Holleeder. Aldus officier van justitie Paulus. Toen was al duidelijk dat ik nog lang niet verlost was van het OM.
De pruimenrechter
In tegenstelling tot veel van zijn collega’s was Han Jahae geen advocaat die snel de pers opzocht. In tegendeel. Discussies over een strafzaak moesten in de rechtszaal worden gevoerd en niet op televisie. De televisieoptredens van Han zijn dan ook op één hand te tellen. Als zijn naam al wordt genoemd in verband met een strafzaak, is dat meestal door een bijzondere gebeurtenis, bijvoorbeeld een wraking. Zoals in de strafzaak Klimop, waarin hij verdachte Hans van T. bijstond.
Klimop draaide om vastgoedfraude waarbij miljoenen euro’s van het Philips Pensioenfonds en het Bouwfonds zijn verduisterd bij vastgoedprojecten, onder meer aan de Amsterdamse Zuidas. Om het gedrag van een aantal verdachten, waaronder de cliënt van Han, te typeren, las de Haarlemse rechter Rino Verpalen – ook bekend van het Kolbak-proces in eerste aanleg – op 4 mei 2009 het gedicht ‘De pruimenboom’ voor van Hieronymus van Alphen:
Jantje zag eens pruimen hangen,
o! als eieren zo groot.
’t Scheen, dat Jantje wou gaan plukken,
schoon zijn vader ’t hem verbood.
Hier is, zei hij, noch mijn vader,
noch de tuinman, die het ziet:
Aan een boom, zo vol geladen,
mist men vijf zes pruimen niet. (…)
Hiermee wekte Verpalen de indruk zich al een oordeel te hebben gevormd over de verdachten. Dus wraakte Han voorzitter Verpalen. De wrakingskamer honoreerde die wraking. De voordracht van het gedicht aan het einde van de betreffende zitting had “geen enkele functie”, zo oordeelde de wrakingskamer. Sindsdien staat Verpalen bij advocaten bekend als ‘De pruimenrechter’.
De slag om de Wallen
Een zeldzaam mediamoment van Han dat niet onbenoemd mag blijven in een terugblik op zijn carrière, is zijn optreden in deel 1 van ‘De slag om de Wallen’ van KRO Brandpunt Reporter uit 2014. Vooral vanwege het verschil in commentaar met burgemeester en oud-advocaat Eberhard van der Laan over hetzelfde onderwerp: het uitkopen van raambordeelhouder en vastgoedbezitter Charles Geerts. Als adviserend advocaat van Geerts was Han nauw betrokken bij die deal met de gemeente Amsterdam. Van der Laan had dezelfde adviserende rol, maar dan als advocaat van de gemeente.
Jahae: ‘We waren verrast dat dit in één keer geschikt werd. Je gaat toch wel uit van een onderhandelingspositie, maar daar was geen sprake van. De vraagprijs is meteen geaccepteerd.’
KRO Brandpunt: ‘Er werd niet gepingeld?’
Jahae: ‘Op geen enkele wijze.’
KRO Brandpunt: ‘De gemeente presenteert de verwerving van die 18 prostitutiepanden, waarvoor ruim 25 miljoen euro is betaald, als een enorm succes. Er wordt gezegd: Wij hebben Geerts van de Wallen verjaagd.’
Jahae: ‘Ik denk dat heel veel mensen zich graag zo laten verjagen.’
Met gemeenschapsgeld welteverstaan! Het contrast met de reactie van burgemeester Eberhard van der Laan op de miljoenendeal met Geerts kon niet groter:
Van der Laan: ‘Ik kan u daar niks over zeggen. Ik was maar gewoon advocaat en die heeft een beroepsgeheim.’
KRO Brandpunt: ‘Ik begrijp het.’
Van der Laan: ‘Ik weet niet of u het begrijpt, maar in ieder geval is dat zo.’
KRO Brandpunt: ‘Ik begrijp het.’
Van der Laan: ‘Ik zit hier niet in een verhoor toch?’
Han geeft als advocaat van Charles Geerts gewoon tekst en uitleg hoe het is gelopen, tegenover Van der Laan die zich verschuilt achter een beroepsgeheim als hem wordt gevraagd naar de besteding van gemeenschapsgeld.
Dit geïrriteerde onsympathieke gedrag van Van der Laan was niet eerder zo duidelijk in beeld gebracht. Zijn gesprek met burgemeester Van der Laan in ‘De slag om de Wallen’ leverde journalist Jos Slats een nominatie op voor de Sonja Barend Award voor het beste televisie-interview van het jaar.
JahaeRaymakers Advocaten
Rechtspraak is in de loop der jaren internationaler geworden. Daarnaast bleek een klassieke verdediging lang niet altijd meer de beste benadering in het tucht-, straf- of sanctierecht. Dat besef motiveerde Han in 2015 om samen met collega-advocaten Carel Raymakers, Jurjan Geertsma en Thom Dieben de maatschap JahaeRaymakers Advocaten op te richten.
‘Vertrouwen, discretie, kwaliteit en vasthoudendheid staan in de vaak precaire en gevoelige kwesties voor ons voorop. Wij streven naar adequate oplossingen voor elke kwestie. Wij zijn nuchter, creatief en onbevangen. Waar mogelijk acteren wij voordat problemen zich openbaren, bij voorkeur op de achtergrond en buiten de rechter om. Als het nodig is strijden wij in de rechtszaal tot het uiterste voor elke cliënt,’ vermeldt de website van het kantoor.
Gechanteerd en weer vrijgesproken
Nieuwe zaken overstegen vaak de landsgrenzen. Het bracht Han naar rechtbanken in het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten, Hong Kong, India, Curaçao en diverse Europese landen.
Op 3 juli 2020 diende ook de strafzaak Terrel zich letterlijk aan op het kantoor van JahaeRaymakers. In het bijzijn van Han dreigde officier van justitie Lars Stempher mij tijdens een gesprek opnieuw te vervolgen voor het witwassen van vijf panden op de Wallen, de zogeheten Wallenpanden, tenzij ik de visie van het OM in het hoger beroep van de strafzaak Vandros zou bevestigen dat die panden eigenlijk van Willem Holleeder zijn. Dit zou betekenen dat ik een meinedige verklaring zou moeten afleggen. Dat heb ik geweigerd, waarmee ik in feite zélf de lont onder mijn nieuwe strafzaak heb aangestoken.
Op 11 november 2024 sprak de rechtbank mij (opnieuw) vrij van het witwassen van de Wallenpanden. Het was de derde vrijspraak voor hetzelfde feit omdat de Haarlemse rechtbank (onder leiding van ‘pruimenrechter’ Verpalen) en daarna het gerechtshof mij in respectievelijk 2007 en 2009 al van die verdenking hadden vrijgesproken.
De toekomst
Hoe ziet het leven van een succesvol strafrechtadvocaat er uit na zijn carrière, naast de adviserende rol die Han in het hoger beroep van mijn strafzaak blijft vervullen? Meer gitaar spelen? Of memoires schrijven met juridische aanbevelingen wat beter kan en moet in het strafrecht? De jonge generatie rechters en advocaten kan zeker wat leren van zijn ervaringen. Han heeft het Nederlandse strafrechtssysteem van alle kanten gezien en ervaren. Kent veel officieren, rechters en academici. Zo bracht Han mij in 2010 in contact met criminoloog Frank Bovenkerk wat leidde tot boeiende gesprekken in Grand Hotel Krasnapolsky over de IRT-affaire, het Van Traa-rapport, de Wallen en de wet Bibob.
Schrijven gaat Han in elk geval goed af. Ik las zijn verhaal ‘De dood van Theo Hamers’ in het in 2008 verschenen boek ‘Moord’ over strafprocessen van de eeuw. Het boek was onderdeel van een serie advocatenverhalen die Jaap Jongbloed en Simon Vuijck jarenlang uitbrachten onder de titel ‘meesterschrijvers’, waarvoor Han meerdere verhalen schreef. In 2004 werd hij tot winnaar uitgeroepen door een jury onder voorzitterschap van wijlen Peter R. de Vries. Hij won er een prachtige MontBlanc vulpen mee.
Of toetreden tot de Raad van Commissarissen bij zijn favoriete voetbalclub Ajax? Die heeft dringend versterking nodig.