Endstra wil de CIE best helpen om Holleeder te pakken maar dan moeten ze wel met een plan komen, een complotplan. ‘Jullie moeten gewoon een plan bedenken. Ja, ik bedoel ik kan zelf plannen bedenken maar ik zit niet bij de politie.’ Als de CIE een goed plan bedenkt gaat Endstra alles vertellen, zo belooft hij plechtig op 16 april 2003. Maar de CIE-ers komen maar niet met een plan, en dus speelt Endstra geen open kaart.

‘Dat is allemaal boekhoudkundig’
In het 6e achterbankgesprek gaat het weer over de eigendomsoverdracht van de gokhallen op de Amsterdamse Wallen. Jan van Looijen wil van Endstra weten hoe dat precies is gegaan.

J: Staat er dan ergens ook dat er een overdracht plaatsvindt en dat er betaling plaatsvindt? Dat wordt toch ergens verantwoord?
W: Ja, ja.

J: Hoe is dat dan verantwoord?
W: Dat is allemaal boekhoudkundig allemaal eh…

J: Nee, dat begrijp ik, maar hoe dan?
W: Als de FIOD binnen komt rennen, want die zijn nu ontzettend actief bij mij op allerlei fronten. (…) Die kijken ook overal en die zijn bezig. Zitten achter zwart geld, ik weet niet, witwassing, die haven met die boten en zo. Nou is er een eindrapport gekomen van die…

Crombag en Wagenaar
Endstra geeft alsmaar vage antwoorden en verandert van onderwerp als Van Looijen hem vragen stelt over de ‘gokhallen’, ’terwijl het antwoord toch tot nader notarieel onderzoek naar die overdracht had kunnen leiden’, merken de hoogleraren Crombag en Wagenaar op in hun onderzoeksrapport van 31 maart 2009 naar de achterbankgesprekken.

Endstra zegt graag belastende informatie over Holleeder te willen verschaffen zodat laatstgenoemde ‘langdurig aan het maatschappelijk verkeer onttrokken zal worden’, maar komt op de achterbank nauwelijks met informatie uit eigen wetenschap op basis waarvan verificatie of nader onderzoek kan plaatsvinden. Behendig ontwijkt Endstra vragen waarin hem juist om déze informatie wordt gevraagd. Dit is een van de conclusies die de hoogleraren Crombag en Wagenaar naderhand trekken in hun ‘waardering’ van de achterbankgesprekken.

‘Nou ja, toch veel geld’
Van Looijen doet op de achterbank een nieuwe poging om erachter te komen hoe de overdracht van de hallen is gegaan:

J: Nee maar hoe doen ze dat dan? Er moet toch ergens fictief moet er geld overgedragen zijn.
W: Vorderingen en schulden. Het is niet zo belangrijk. Ik kan het allemaal precies in detail uitleggen.

J: Nee maar het gaat mij erom, kunnen we daar ergens tussenin zo. Kunnen we dat? Nou ik bedoel, nou heb Holleeder iets. Daar heeft ie geen piek voor betaald.
W: Nee.

J: Wat is de waarde van die gokhallen? Voor wat is het verkocht?
W: Tien miljoen.

J: Tien miljoen euro of gulden.
W: Nou, zeg maar samen met eh… zaten ook nog wat panden bij op de Wallen, die ook eh… oorspronkelijk daar in datzelfde clubje zat.

J: Ja.
W: En dat was iets van, uit mijn hoofd, eh… nou, ik kan je de afrekening laten zien.

J: Nee maar goed.
W: Ik geloof, even kijken eh… tien miljoen, twaalf miljoen, in die buurt. Tien miljoen.

J: Nou ja, toch veel geld.
W: Gulden. Eh… en eh… nou goed. Ik weet het zelf ook niet.

Zwart geld
Endstra kan de overdracht in detail uitleggen maar doet alsof hij het niet meer weet. Hij vertelt dat er vroeger zwart geld uit het bedrijf werd gehaald maar dat dit vanwege een of ander apparaat nu niet meer zou kunnen: ‘Dus ze doen nou ook niet eh… iets zwart of zo.’

Dan neemt Henk het initiatief en vraagt: ‘wat levert zo’n ding dan op, zo’n tent?’ Endstra antwoordt dat hij de speelhallen heeft verkocht voor 8 miljoen en verzint ter plekke dat mannen van de ABN-AMRO, ‘die in de gokkasten zitten’ het dubbele hadden geboden.

ABN-AMRO
Dat ABN-AMRO actief was in de speelautomatenbranche wist Endstra. Toen hij in 2001 met de ING Bank onderhandelde over de aankoop van een van de torens van het World Fashion Centre, had de bank ook winkelcentrum Rozenhof in Zaandam in de aanbieding voor ongeveer 30 miljoen gulden. Daarin mocht een speelautomatenhal worden gevestigd met 300 automaten. ‘Dat is maar 100.000 gulden per automaat’, had Endstra snel uitgerekend.

Endstra had er wel oren naar maar zijn zakenpartner Klaas Hummel wilde het Rozenhof niet in de gezamenlijke portefeuille. Toen Endstra zich hierover bij mij beklaagde, liet ik hem een Telegraaf-publicatie zien van 4 september 1999 over een investering van de ABN-AMRO bank in JVH Gaming, een van de grootste gokautomatenbedrijven van Nederland.

Als een nette partij als ABN-AMRO in de speelautomatenbranche investeert, kon Hummel toch geen bezwaar hebben? Endstra nam het krantenartikel mee naar Hummel om hem alsnog over te halen het Rozenhof erbij te nemen maar deze bleef bij zijn standpunt: ‘speelhallen zijn slecht voor je imago.’ 

Het Rozenhof is toen gekocht door het Haagse speelautomatenbedrijf Hommerson die er nog steeds een enorme speelhal exploiteert.

Even later, nota bene in hetzelfde achterbankgesprek, zegt Endstra: ‘Nou, ze hebben mijn rekening opgezegd bij de ABN-AMRO’. De bank die volgens de praatjes van Endstra voor een vermogen de speelhallen op de Wallen van hem wilde overnemen, speelhallen waarvan de politie stelt dat het bijna een publiek geheim is dat die van Holleeder zijn, had ineens zijn rekening opgezegd. Naarmate de achterbankgesprekken vorderde werden Endstra’s verhalen alsmaar ongeloofwaardiger.

Marionet
‘Zo’, riep Henk uit toen hij van de hoge bieding van mannen van de ABN-AMRO hoorde. ‘Het dubbele’ is 16 miljoen gulden. Dat leek de rechercheur overdreven veel geld voor een exploitatie van in totaal 59 automaatjes op de Wallen. Endstra’s reputatie kennende, zou dat absurd hoge bod van ABN-AMRO wel eens kunnen duiden op een afgeblazen witwasoperatie. Henk wil er meer van weten.

H: Hoeveel verdien je aan die gokkasten dan?
W: Ja natuurlijk, ik bedoel eh…, daar komt pakken geld uit.

H: Gaat de hele dag door…
W: Je kan de balansen meenemen. Kan je zien wat eruit komt. De omzet per dag in die kasten is schrikbarend. Ook nu nog. En nu hebben ze van die multispelers met eh…paardenrennen en weet ik het allemaal. Nou eh… dus ik denk, het mooiste is, als je ze de vergunning kan afpakken van eh… Kaatee. Dan wordt ie wel ziek.

‘Dat Maaike koopt is het doel’
Een echt antwoord krijgt Henk niet van Endstra. Dat paardenracemachines, vanwege de afmetingen niet eens in de speelhallen Molensteeg en Buddy Buddy passen, komt niet in de CIE-rechercheurs op. In de branche staat Buddy Buddy met slechts 60m2 vloeroppervlakte bekend als een van de kleinste speelhallen in heel Nederland.

‘Wat weet je van die Kaatee?’, wil Van Looijen weten. Endstra begint dan te vertellen over de bedrijfsvoering van de speelhallen. Er is camerabewaking, mensen met drugs worden buiten de deur gehouden. Kaatee is lid van de speelautomatenbranchevereniging VAN en heeft een bewijs van goed gedrag. Maar eigenlijk is hij een marionet van Holleeder, volgens Endstra, want: ‘als Willem zegt van: nu moet je het aan die en die geven, moet hij het aan die en die geven. En straks als ie dan met Maaike getrouwd is, dan wil hij dat ie dan alles aan Maaike geeft en dan is hij dus mede-eigenaar. Dat Maaike koopt is het doel. En dan gaat ie trouwen in gemeenschap en dan heeft ie de helft, snap je wat ik bedoel?’

Aanbod resoluut afgewezen
Dat Endstra de speelhallen in de eerste helft van 2002 al aan Maike Dijkhuis had aangeboden – niet voor lage boekwaarden, zoals een anonieme briefschrijver meende te weten, maar voor de hoofdprijs zo blijkt uit het strafdossier -, hield de vastgoedbaron wijselijk voor zich. Ook dat Maike het aanbod onmiddellijk en resoluut had afgewezen. Niet zozeer omdat de vraagprijs te hoog was, maar omdat Endstra haar vastgoedparticipaties op toplocaties had beloofd. Speelhallen op de Wallen vallen daar nu eenmaal niet onder.