Ruim een half jaar nadat het eindrapport van de commissie-Van Traa was verschenen over ontoelaatbare opsporingsmethoden van politie en justitie (de IRT-affaire), kon vastgoedhandelaar Willem Endstra worden toegevoegd aan de lijst van zestien in het Van Traa-rapport genoemde personen en ondernemingen in het Amsterdamse Wallengebied met criminele antecedenten en/of criminele connecties. Op 11 oktober 1996 nam Endstra namelijk de speelautomatenhallen Molensteeg en Buddy Buddy en enkele wallenpanden over van Rob Grifhorst.

‘Monsterverbond op de Wallen‘
Willem Endstra was bedreven in het aanleggen van rookgordijnen. Na negen jaar kregen journalisten pas in de gaten dat Endstra ook belangen had op de Wallen. Dat dit bekend werd was niet zozeer de verdienste van Het Parool dat op 27 augustus 2005 artikelen publiceerde over een ‘Monsterverbond op de Wallen’, maar van de Amsterdamse politie die onderzoeksgegevens had doorgespeeld naar de krant.

Op 19 juli 2005 deed de politie huiszoeking in mijn woning in Oud-Zuid en bij mijn bedrijven op de Wallen. Verhuisdozen vol administratie, correspondentie, personeelsgegevens en computerbestanden gingen mee voor onderzoek. Een maand later zag ik informatie uit de in beslag genomen bescheiden terug in Het Parool. Later zou Officier van Justitie Koos Plooij tegenover de Haarlemse rechtbank beweren: “Er zijn door ons geen onderzoeksgegevens gelekt naar de media”.

Getuigen
Banken en zakenrelaties waren niet op de hoogte van Endstra’s bedrijvigheid op de Wallen. Endstra’s secretaresses hadden evenmin wetenschap van zijn Wallen-bezittingen. Uit verklaringen van Willem Endstra’s broer Haico en zijn zus Beatrix blijkt dat zelfs zij niets wisten van belangen van het Endstra-concern in de speelhallen Molensteeg en Buddy Buddy. Middels hun familie-BV Marpollo waren zij van februari 1998 tot september 2002 nota bene medeaandeelhouder van deze bedrijven. Hun broer Willem had hen kennelijk nooit verteld dat ik directeur was van zijn speelhallen. Dit verklaart waarom familieleden en personeel van Endstra mijn aanwezigheid op het kantoor aan de Apollolaan niet goed konden plaatsen en daar na Wims overlijden over zijn gaan speculeren.

Secretaresse Puck verklaarde op 4 december 2006 bij de rechter-commissaris:

V: Weet u of Kaatee iets te maken had met de relatie tussen Holleeder en Wim Endstra?
A: Nee, dat weet ik niet. In dat verband heb ik nooit iets gezien.

Secretaresse Danielle verklaarde op 18 december 2006 bij de rechter-commissaris:

V: Heeft Wim Endstra of iemand anders u wel eens verteld wat Marcel Kaatee op kantoor kwam doen?
A: Nee
V: Weet u of Marcel Kaatee iets te maken had met Holleeder?
A: Dat heb ik zelf nooit gezien, maar alleen achteraf gehoord. Op het moment dat Endstra nog leefde, had ik niet zozeer het idee dat Kaatee iets te maken had met Holleeder. Na de dood van Wim Endstra hoorde ik, dat Kaatee de boekhouding kwam doornemen voor Holleeder, dat hij voor Holleeder de boeken kwam controleren. Ik weet niet meer van wie ik dat heb gehoord.

Arnold Endstra verklaarde op 21 december 2006 bij de rechter-commissaris:

V: Weet u of Marcel Kaatee en Wim Endstra privé en/of zakelijk een relatie met elkaar hadden? Zo ja, weet u wat voor relatie?
A: Ik weet niet of zij iets zakelijks met elkaar hadden.
V: Weet u of Holleeder en Marcel Kaatee privé en/of zakelijk een relatie met elkaar hadden? Zo ja, hoe weet u dit, en weet u wat voor relatie?
A: Ik weet het wel, maar niet uit eigen ervaring. Ik denk het. Ik heb Holleeder en Kaatee nooit samen gezien.

Beatrix Endstra verklaarde op 23 januari 2007 bij de rechter-commissaris:

V: Wist u dat die amusementscentra, de Molensteeg, van uw broer waren?
A: Nee.
V: Ik houd u voor dat Marcel Kaatee in loondienst was van Endstra. Wist u dat?
A: Nee, dat wist ik niet.

Haico Endstra verklaarde op 5 februari 2007 bij de rechter-commissaris:

V: Kent u Marcel Kaatee? Zo ja, waarvan?
A: Ja, ik ken hem van kantoor. Het is mij niet bekend of hij voor Wim werkte. Ik heb altijd begrepen dat hij de financiële man van Holleeder was. Kaatee had wel eens besprekingen met Wim. Daar was ik niet bij. Ik weet niet waar die besprekingen over gingen.

Heineken-ontvoerders op de Wallen?
Doordat Endstra zijn overname in 1996 van de speelhallen in de rosse buurt niet aan de grote klok hing, bleven oude geruchten over bezittingen van Heinekenontvoerders op de Wallen voortbestaan. De enigen die uit eigen ervaring en wetenschap kunnen of konden spreken over hetgeen zij al dan niet in eigendom hadden op de Wallen zijn/waren Rob Grifhorst, Cor van Hout en Willem Holleeder zelf. Zij hebben die geruchten altijd ontkend.

Citypeak
Kort na de liquidatie van Willem Endstra in 2004 trof het onderzoeksteam van de politie op Endstra’s kantoor een politierapport aan over het ‘Casa Rosso Imperium’. Het document ging over ‘het al dan niet vermeende bezit van Willem Holleeder op de Wallen in Amsterdam’ en was afkomstig uit het Citypeak-onderzoek. Het rapport bevat theorieën en veronderstellingen van de recherche over onder meer Casa Rosso Wallen BV, Speelautomatenhal Molensteeg 1 BV en Buddy Buddy BV.

Het omvangrijke Citypeak-onderzoek dat liep van eind 1993 tot 1998 stond onder leiding van Officier van Justitie Fred Teeven. Het onderzoek was gestart nadat bij de CID informatie was binnengekomen dat Heineken-ontvoerders belangen hadden op de Wallen. Deze aanname kon echter niet worden bewezen. Citypeak resulteerde uiteindelijk in een veroordeling van Cor van Hout voor drugshandel en het leiding geven aan een criminele organisatie.

Commissie Van Traa
De Wallen-bevindingen uit Citypeak zijn later door de belastingdienst gebruikt in een boekenonderzoek bij Endstra’s bedrijven in de rosse buurt. Endstra kende het stuk vrijwel uit zijn hoofd. Hij maakte zich zorgen dat bij banken en nette zakenrelaties bekend zou raken dat hij bedrijven had op de Wallen, bedrijven die jarenlang in verband zijn gebracht met de Heinekenontvoerders. Dat laatste was vooral te danken aan de criminologen die voor de commissie Van Traa de eigendomsverhoudingen op de Wallen hadden onderzocht. De onderzoekers hielden de commissie voor dat onder de eigenaren van de Wallen zich de voormalige ontvoerders van Heineken bevonden. ‘Alle politiemensen zijn ervan doordrongen dat je daar natuurlijk geen zaken mee moet doen’, stelden de criminologen Frank Bovenkerk en Cyrille Fijnout in hun rapport. Blijkbaar vonden de wetenschappers het verantwoord om vermoedens als feiten te presenteren aan de Parlementaire enquêtecommissie.

Standpunt Openbaar Ministerie
Wat Endstra had gelezen in het Citypeak-rapport over Holleeder en een verdeling van Wallen-belangen door de heren Grifhorst, Holleeder en Van Hout in 1996, komt voorbij tijdens de achterbankgesprekken. Het Openbaar Ministerie achtte het echter ‘niet aannemelijk’ dat Endstra voor zijn verhalen heeft geput uit het op zijn kantoor aangetroffen rapport. ‘Al kan niet worden uitgesloten dat Endstra het stuk inhoudelijk kende, wat hij bij de CIE vertelde kon hij allemaal zelf uit eigen ondervinding weten’, stelde het OM in haar repliek van 22 november 2007.

“Ik heb eens gelezen”
Tijdens de achterbankgesprekken liet Willem Endstra doorschemeren waar zijn informatie vandaan kwam. Hij begon er zelf over.

Tijdens het 6e gesprek op 5 juni 2003:
J: Hoe kunnen we die (speelhallen) afpakken?
W: Ik heb ooit eens in stukken gelezen, dat dat ooit eens geprobeerd is dat hij (Holleeder) eigenlijk met taps en zo, dat hij dus eigenlijk de leiding al gaf. Ik weet niet of jullie dat kennen?
J: Ja

Tijdens het 10e gesprek op 27 augustus 2003:
W: Jullie hebben hem (Holleeder) er ooit wel eens van verdacht, he. Want ik heb eens gelezen ergens
J: Wat?
W: Dat die hallen van hem waren.

Endstra had de CIE-rechercheurs natuurlijk kunnen vertellen dat hij een rapport van de recherche op zijn kantoor had liggen waar dat allemaal in stond. Maar dat deed hij niet. Hij bleef liever zo vaag mogelijk en liet alleen los dat hij er ooit ergens iets over had gelezen. Dat was Endstra ten voeten uit.

W is Wim Endstra, J is CIE-chef Jan van Looijen.